Museumcollectie

breedte 39.0 cm

diepte 40.0 cm

hoogte 159.0 cm

hoogte 171.5 cm

opschrift (deur, grafitti): FARA

ijzer

metaal

M006728

sjabbatpaal

Nederland

gelast

gewalst

true

true

false

false

Sjabbatpaal van ijzer, vervaardigd tussen 1945 en 1950. In het kastje van deze paal zat een ketting die in theorie gebruikt kon worden om de stad af te sluiten. Volgens de joodse wet is het op sjabbat verboden iets te dragen op openbaar terrein, zoals een stad. Door een gebied af te sluiten wordt dit gebied particulier en kan er wel gedragen worden. In Amsterdam zorgde de watergordel voor een natuurlijke begrenzing. Waar deze onderbroken werd, bijvoorbeeld bij niet-ophaalbare bruggen, waren symbolische afsluitingen aangebracht. --- --- Deze paal is vermoedelijk de paal van de Hartvelderbrug geweest, de brug over de Weespertrekvaart op de scheiding tussen Diemen en de Amsterdamse Watergraafsmeer. Oorspronkelijk is dit een houten paal geweest die daar bij de annexatie van Watergraafsmeer geplaatst werd. Hij werd in het openbaar door NSBers verbrand. Na de oorlog ontstond deze constructie van een holle vierkante paal waarin de kettingen hingen, waarmee het mogelijk werd symbolisch de grens aan te geven. --- --- Op grond van voorschriften uit Ex. 16:29 en Jeremia 17: 21-22 is het een jood niet toegestaan om op sjabbat buiten een omsloten gebied voorwerpen te dragen. Van oudsher golden de oude stadsmuren als grens. Na het afbreken van stadsmuren vormden rivieren, kanalen en singels de natuurlijke begrenzing en werden er indien nodig ook kunstmatige oplossingen bedacht. Kettingen bij niet beweegbare bruggen als symbolische afsluiting van een gebied, maakte het mogelijk een eroev te maken, een gebied waarbinnen er gedragen mocht worden. Deze kettingen werden opgenomen in kastjes, vaak in de vorm van een paal. --- --- De sjabbatpaal is in 1997 aan het museum geschonken door Rijkswaterstaat Naarden-Bussum.

true